“Emniyet Genel Müdürlüğü, dizilerdeki sahnelerde, seyir halindeyken cep telefonu ile konuşma ve emniyet kemeri kullanma oranları konusunda bir araştırma yaptı. Kurallara uyma konusunda ‘İşler Güçler’ ve ‘Yalan Dünya’ dizileri üst sıralarda yer aldı.
Emniyet Genel Müdürlüğü , yedi ulusal kanalda 1 Ocak-31 Ocak 2013 tarihleri arasında yayımlanan tüm dizilerdeki sahnelerde, seyir halindeyken cep telefonu ile konuşma ve emniyet kemeri kullanma oranları konusunda bir araştırma gerçekleştirdi. Kurallara uyma konusunda ‘İşler Güçler’ ve ‘Yalan Dünya’ dizileri üst sıralarda yer aldı.
Araştırmada, ‘İşler Güçler’deki 8 sahnenin 8’inde, ‘Yalan Dünya’daki 5 sahnenin 5’inde, ‘Alemin Kralı’ndaki 2 sahnenin 2’sinde emniyet kemeri takılarak kurallara uyma oranı yüzde 100 olarak belirlendi. Yüzde 85.7’lik emniyet kemeri takma oranıyla ‘Zengin Kız Fakir Oğlan’ı; yüzde 83.3’lük oranla ‘Krem’ dizisi takip ederken, ‘Sakarya Fırat’ dizisinde 9 sahnenin, ‘ Öyle Bir Geçer Zaman Ki ’ dizisinde 6 sahnenin hiç birinde, ‘Bitmeyen Hikâye’ dizisinde 4 sahnenin, ‘Seksenler’ dizisinin ise iki sahnenin hiç birinde emniyet kemeri katılmadığı belirlendi.
Cep telefonu kuralına uyma konusunda ise en üst sırayı ‘Deniz Yıldızı’, ‘Lale Devri’, ‘İşler Güçler’, ‘Kayıp Şehir’, ‘Yalan Dünya’ ve ‘İntikam’ aldı. ‘Arka Sokaklar’, ‘Yer Gök Aşk’, ‘Küçük Kıyamet’, ‘20 Dakika’, ‘Kurtlar Vadisi Pusu’, ‘ Huzur Sokağı ’, ‘Bitmeyen Hikâye’, ‘Benim İçin Üzülme’, ‘Zengin Kız Fakir Oğlan’, ‘Merhaba Hayat’, ‘İki Dünya Arası’, ‘Dila Hanım’, ‘Alev Alev’ dizileri ise cep telefonu kuralına uyma konusunda sınıfta kaldı.”
“‘Muhteşem Yüzyıl’ı izlerken esas üzerinde durulması gereken, onun tarihimizi ne kadar doğru aktardığı değil, bugünkü hayatımıza ne ölçüde ayna tutup tutmadığı olmalı.
Tarihin, daha doğrusu tarihyazımının çoğu zaman, özellikle de politik-ideolojik stratejiler eşliğinde geçmişi bugüne taşımaktan çok bugünden hareketle bir geçmiş kurduğu, ‘vakıa’dır. ‘Bugün’ değiştiğinde tarih de değişir ve her yeni kuşakta yeniden yazılır. John Dewey’in çarpıcı kaydıyla, “Yeni bir ‘bugün’ doğduğunda ‘geçmiş’ de artık başka ve farklı bir bugünün geçmişi”dir. O yüzden karşımıza her ne şekilde gelirse gelsin, ‘tarih’ denilen metinsel ürünün içinde biz geçmiş kadar, satır aralarında, fısıltı halinde bugünü buluruz. Dolayısıyla tarih, geçmişe dair ama bugüne ait bir söylemsel pratiktir.
Bunları ‘Muhteşem Yüzyıl’ ve bu dizi dolayımıyla Kanuni ‘gerçeği’ üzerine hanidir sürdürülen sert tartışmaların etkisiyle yazıyorum. İddia malûm; dizide ecdadımız yanlış tanıtılıyor… Yukarıda belirtilenler paralelinde diyebiliriz ki ecdadımızın doğrusunun ne olduğu anlayış meselesidir ve ‘zamanın ruhu’na göre değişebilir. Kıymetli tarihçi Salih Özbaran’ın yıllar önce vurguladığı üzere “geçmiş değişmese de bizim geçmişi algılama, kabullenme, yönlendirme niyetlerimiz sürekli değişiyor” olduğu için, hayat aktıkça ‘ecdad’a ilişkin ‘doğru’nun çoğulluğunun kaçınılmaz olacağını hatırda tutmak gerekir. ” […]
“‘Çiftler boşanmayı dizilerdeki gibi kolay ve basit olarak görüp evliliklerini bitirebiliyorlar’
Çorum’da 2012 yılında bin 656 çiftin evlenirken, 640 çift ise boşandı. Çorum Barosu avukatlarından Derya Öztekin, televizyon dizilerinde çiftlerin çok kolay boşanmaya karar verip evliliklerini sonlandırdıklarını belirterek, “Bu durum dizileri seyreden çiftleri etkileyebiliyor. Çiftler boşanmayı dizilerdeki gibi kolay ve basit olarak görüp evliliklerini bitirebiliyorlar” dedi.
Çorum Barosu avukatları Aile Mahkemesi’nde görülen boşanma davalarıyla ilgili değerlendirmelerde bulundu. Kentte 2012 yılında bin 656 çiftin evlenirken 640 çiftin de boşandığı belirtildi. Avukat Derya Öztekin, çiftlerin boşanmalarında bir çok neden bulunduğu dile getirerek “Boşanmalara bakıldığında genellikle ekonomik sorunların ön plana çıktığını görüyoruz. Ancak sosyolojik olarak bakıldığında, ahlaki zafiyetlerin de bu sona neden olduğu sonucu ortaya çıkıyor. Çiftler birbirlerini anlamak yerine, aileyi bir bütün olarak görmek yerine, parçalanmayı tercih ediyor. Boşanmaların altında yatan nedenler arasında televizyon dizileri de geliyor. Bazı dizilerde yaşananlar insanları özentiye sürüklüyor. Yani ailelerin temel taşlarının oynamasına öncülük ediyor diyebilirim. Dizilerde çiftler çok kolay boşanma kararı alıp uyguluyor. Bu durum dizileri seyreden çiftleri etkileyebiliyor. Çiftler boşanmayı dizilerdeki gibi kolay ve basit olarak görüp evliliklerini bitirebiliyorlar” diye konuştu.
Avukat Rıdvan Çam da kendisinin de boşanma davalarına baktığını belirterek çiftlerin birbirlerine karşı tahammül, sabır ve anlayışlarının olmayışının evliliklerin sonlanmasına etki ettiğini belirtti. (DHA)”
“Doğan TV Holding’in düzenlediği ‘Yarının Medya, Eğlence ve Show Dünyası’ temalı FRESH MESH konferansı, ‘dijital kültür’ karşısında sektörün yenilenmesinin kaçınılmazlaştığını işaret eden bir girişim.
Eğlence bir ihtiyaç. İnsanlar, hayatta kalma yolunda temel gereksinimlerini zorlanmadan karşılayabilir, böylece kendilerine daha çok zaman ayırabilir hale geldikçe eğlence insan yaşamının ayrılmaz bir parçası oldu. Dolayısıyla ‘eğlencenin tarihi’nden de söz edebiliriz. Bu tarihe ‘üretim-tüketim’ faktörleri üzerinden bakınca, kabaca üç evre ayırt edilebilir. İlkin eğlence, insanların aktif katılım içinde kendilerince üretip tükettikleri ‘toplumsal’ bir etkinlikti. Kırsal, tarımsal, folk kültür aşamasına denk gelen bu uzun dönem boyunca insanlar daha çok kendileri oynayıp kendileri eğlendi.
Modern-endüstriyel kent yaşamında eğlence, hayatın her alanı gibi ‘endüstriyelleşti’. Bir eğlence endüstrisi, sektörü, piyasası çıktı ortaya. İnsanlar artık kendileri eğlence üretmekten çıkıp onlar için eğlence üreten bir sistemin içinde pasif tüketici konumuna gerilediler. Hele ki elektronik devrimi ve teknolojisi temelinde şekillenen ‘kitle iletişimi’ aracılığıyla iş alabildiğine seyirlik hâl aldı. Oynayıp eğlenen insan, seyredip eğlenen insana dönüştü.”[…]
Söz konusu dönüşümün yıllardır ‘kitle’ye tek mecradan ve tek-yönlü iletim bombardımanı (‘broadcasting’ diyelim) yapan bir sektör açısından ‘her şeyi yeniden düşünme’yi gerektirecek bir etki yapması, buna bağlı olarak yeni arayış, yönelim, strateji ve uygulamaların peşine düşülmesi hem beklendik hem de anlaşılır bir durum. Tıpkı Doğan TV Holding tarafından tasarlanıp organize edilen, bugün ve yarın gerçekleştirilecek ‘FRESH MESH’ başlıklı etkileşimsel konferans gibi…
Medya, eğlence ve ‘show’ dünyasını (‘MESH’in açılımı bu) yeni-taze (‘FRESH’ de bu) fikirler üretme yolunda bir beyin fırtınasına davet eden etkinlik, sektörün hemen her kulvarından (medya holding başkanları, kanal yöneticileri, ‘ceo’lar, program yapımcıları, yönetmenler, sunucular, vd.) yerli-yabancı pek çok ismi bir araya getiriyor. Etkinliği ayrıntılı olarak tanıtan hacimli bir metin, net’te mevcut (http://www.freshmesh.com.tr/). Metni böyle bir etkinliğe neden ihtiyaç duyulmuş sorusuna yanıt bulmak için okuduğunuzda bunun, yukarıda vurgulanan yeni aşamada yani ‘dijital devrim’le eğlencenin tekrar ‘toplumsal’ (daha doğrusu ‘siber-toplumsal’) mecraya girmesiyle birlikte sektör açısından belirginleşen ‘sorun’la başa çıkma çabası olduğunu fark ediyorsunuz. Tabii metnin içinde ‘sorun’ sözcüğü hiçbir yerde geçmiyor, ama sözcüğün metne içkin olduğunu düşünmek mümkün. Ve anlıyoruz ki sektör, ‘normal’de alışık olduğu tüketiciyi artık karşısında bulamamaktan muzdarip. O yüzden de bir ‘yeni normal’ belirleyerek şu kaydı düşüyor:
“Teknolojik ve dijital dönüşümün etkileri artık MESH dünyasının yeni normalinde yerini aldı ve şimdi pazardaki eğilimleri belirleyen iki etken yeniden tanımlanıyor; birincisi, davranışları daha fazla sosyalleşme, paylaşma ve bağlantı kurma motivasyonu ile değişen günümüzün yeni nesil tüketicileri; ikincisi ise bu değişimi geçirmiş tüketicilere ulaşmaya çalışan endüstri.”[…]
“Kanal D Genel Yayın Yönetmeni Pelin Diştaş: ‘Eğitim seviyesi düştükçe seyirci daha siyah-beyaz bakıyor ekrana. Ortalama seyirci sadece ‘merak’ı satın alıyor.’
Dünkü yazıda Kanal D’de gün-saat bazındaki ‘dizi rotasyonu’ üzerine bir değerlendirme yaptık. Bu amaçla konuştuğum kanalın kurumsal iletişim biriminden Ömer Koçak görüşmemizi uygulamadan sorumlu isimlere aktarmış. Yazıyı baskı için gazeteye gönderirken Kurumsal İletişim Direktörü Özlem Asmaz arayarak ne olup bittiğine dair daha doyurucu açıklamalar sundu. Sonra da kanalın Genel Yayın Yönetmeni Pelin Diştaş’la konuştuk.
Söylenenler özde şu önemli noktada merkezileşiyor: Kanalın uygulaması, Türkiye’de reyting ölçüm sistemindeki ‘radikal’ değişiklikle bağlantılı olarak seyircinin niceliksel ve niteliksel dönüşümü bağlamında kaçınılmazlaşan bir arayışın sonucu. Söz konusu gün-saat oynamaları için Asmaz, “Bizim de hiç alışık olmadığımız bir durum” dedikten sonra bunun seyirci ‘evren’inde ortaya çıkan ciddi değişiklikle ilgili olduğunu vurguluyor. “Yeni ‘evren’e adapte olmaya çalışıyoruz” diyor.
Genel Yayın Yönetmeni Diştaş da dizi gün-saatleriyle ilgili yeni düzenlemenin gerekçesini açıklarken AB grubunun toplam izlerkitleye oranının yüzde 21’den yüzde 11’e gerilediğine dikkat çekti. Dahası, bu niceliksel küçülmenin yanısıra niteliksel değişmeye değindi. Bilindiği üzere eski reyting ölçüm sisteminde AB grubunda eğitim kıstası esas belirleyici iken yeni sistem ‘gelir’ kıstasını öne çıkardı. Söz gelimi eskiden aile reisi ve eşinin hem kendileri hem de anne-babaları üniversite mezunuysa AB sayılırken, artık yanında 20 kişi çalıştıran biri lise mezunu da olsa AB’de sayılıyor. Bence de bunu pratikte ve ‘kültürel’ anlamda AB-Total ayrımının büyük ölçüde ortadan kalktığı, hem de eski (yüksek eğitimli) AB grubunun iyice minimalleştiği şeklinde yorumlamak mümkün. Diştaş tabloyu daha da ‘perçinli’ hale getirecek şu notları ekliyor: “Yeni ölçüm sisteminde evrenin yüzde 80’ini lise ve altı eğitim seviyesinde bir seyirci kitlesi oluşturuyor. Böyle bir tabloda ‘Kayıp Şehir’ gibi dizilerin zorlanacağı açık değil mi? Çünkü eğitim seviyesi düştükçe seyirci daha ‘siyaz-beyaz’ bakıyor ekrana. Alt metinlerle, yan temalarla, toplumsal eleştirilerle ilgilenmiyor. Sadece olay kurgusuna bakıp merak duygusu ile izliyor. Ortalama seyirci, ‘merak’ı satın alıyor.”[…]
“Dizilerin kemik seyircilerini şaşkına çeviren ve sinirlendiren yayın saati değişiikliği uygulamasının bazı spekülasyonlara zemin hazırladığı düşünülemez mi?
Kanal D üç dizisinin (‘Yalan Dünya’, ‘Kayıp Şehir’ ve ‘Umutsuz Ev Kadınları’) yayın günüyle ilgili basın açıklaması yaptı önceki gün. Kanalın kurumsal iletişim departmanından Ömer Koçak, ağırlıklı olarak sosyal medyada bu dizilerin sadece günüyle değil akıbetiyle de ilgili spekülasyonlar ve bilgi kirliliğinin bu açıklamaya neden olduğunu söyledi.
Özellikle ‘Yalan Dünya’nın önce eski yayın gününe çekileceğine, sonra da yayından kaldırılacağına yönelik söylenti trafiği, bu ihtiyacı doğurmuş.
Fakat tüm bu söylentilere ve bilgi kirliliğine ortam oluşturan bir ‘altyapı’ da yok denemez. Kanal D, sezon başından beri oturmuş-yerleşikleşmiş çoğu dizisinin gün ve saatiyle oynadı. Bunun bir (ticari) rasyonalitesi vardır mutlaka. Ama bu dizilerin kemik seyircilerini şaşkına çeviren ve sinirlendiren bu uygulamanın o spekülasyonlara zemin hazırladığı da düşünülemez mi?
Ben en çok ‘Yalan Dünya’nın rahatsız edildiğini düşünüyorum. Kanımca günümüz Türkiye’sinin nabzını tuttuğu söylenebilecek çok başarılı bir komedi bu. Sunduğu ‘kültürel temsil’lerle tezlere konu olacak kapasitede. Üstelik her kesimden insana ulaşabilecek kıvraklık ve esneklikte olduğu için geçen sezon çok iyi reyting yakaladı. Cumaları PT1’de AB’de birinci, totalde üçüncü sıradaydı hep. Bu sene de yayına geç girdiği halde, üstelik ‘Huzur Sokağı’ gibi sansasyonel başlangıç yapan, dolayısıyla bir süre ortalama seyirci için çekici olacağı belli yeni rakip karşısında aynı mevkiyi korudu.
Fakat Kanal D, yerleşikleşmiş pazartesi dizisi ‘Arka Sokaklar’ı ‘Yalan Dünya’ ile takas etti. Hafta sonuna keyifli giriş imkanı sunan bir ‘sitkom’u hafta başına almak ne kadar uygun, o tartışılır. Ama açık olan, yeni gününde ‘Yalan Dünya’nın hem total hem de AB’de an itibarıyla önceki gününde olduğundan daha gerilere düştüğü. İş daha çok pazartesileri ‘O Ses Türkiye’ ve ‘Karadayı’ karşısında formsuz görünen ‘Arka Sokaklar’a yaradı sanki.” […]
“Klipteki cinsellik dozajını fazla bulan Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK), klibin yayınlandığı kanala 11 bin TL ceza kesti
Cumhuriyet gazetesinden Fırat Kozok’un haberine göre, RTÜK , şarkıcı Kat Deluna’nın ‘Wanna See U Dance (la la la)’ klibinde yağmur altında dans eden çiftin görüntülerinin çocuk ve gençlerin gelişimlerini olumsuz etkilediği gerekçesiyle yabancı müzik kliplerini yayımlayan Hits NR 1’e 11 bin TL para cezası kesti.
‘MÜSTEHCENLİĞİN KABUL EDİLEBİLİRLİK SINIRININ GENİŞLEMESİ’
RTÜK raporunda konuyla ilgili araştırmalara da değinildi:“Bu tür klipler aracılığıyla müstehcenlik içeren görüntüleri izleyen 7-12 yaş arasındaki çocuklarda, pornografik gösterimlere duyarsızlaşma, meşrulaştırma, müstehcenliğin kabul edilebilirlik sınırının genişlemesi gibi birtakım olumsuz etkilere neden olabilir.” Karara CHP ’li üyeler Hülya Alp veSüleyman Demirkan katılmadı.”
“Özgün yerli dizilerde komik olmayan, seks işçiliği yapmayan herhangi bir eşcinsel ya da trans karaktere rastlamak mucizeyle eşdeğer. Dahası uyarlamalardaki eşcinsel karakterleri de heteroseksüel bireyler haline getiriyoruz. Söz sektörün taraflarında…
Türk dizilerinde neden hiç sıradan, gerçek hayatın içinden LGBT (Lezbiyen, gey, biseksüel, trans) karakter görmeyiz? Seks işçiliği yapmayan bir trans, gey bir gazeteci, lezbiyen bir iş kadını diyelim ya da biseksüel bir mühendis… Sorunun yanıtını biliyorum elbette. Ama bu da cevabını bildiğimiz soruların peşine düşmeye mani değil elbette… Memleketin ‘ahlakını’ nizama sokmakla görevli ‘gizli el’ üzerimizde olduğu sürece pek bir şeyin değişmeyeceğini bile bile sorayım istedim.
Öyle bir hal ki; uyarlama dizilerde bile eşcinsel karakterler itinayla yok ediliyor. Bu sezon bir trans karaktere layıkıyla yer veren ‘Kayıp Şehir’ dizisinin senaryo danışmanı Tuğrul Eryılmaz’ın deyişiyle, “Uyarladığımız dizilerdeki karakterleri bile balık kılçığı temizler gibi temizliyoruz!”
Akla ilk gelen örneklerden biri; ‘Umutsuz Ev Kadınları.’ Dizinin orijinali ‘Desperate Housewives’ta Bree’nin genç oğlunun eşcinsel olduğunu görürüz. Lakin dizi bize uyarlanırken Berrin’in (Bree) oğlu heteroseksüel oluverdi. Kanal D’de yayımlanmaya başlayan, ‘Revenge’ uyarlaması ‘İntikam’ın orijinalinde biseksüel olan –ki bu durum birkaç bölüm boyunca kilit öneme sahip- Hakan Eren (Nolan Ross) karakteri, bizde heteroseksüel bir erkek olarak karşımızda.
TV dizisi tarihimizden elimizdeki neredeyse tek düzgün örnek, ‘Bir İstanbul Masalı’nın Zekeriya’sı. Emre Karayel’in canlandırdığı karakter bir işadamıydı ve biz ilerleyen bölümlerde Zekeriya’nın gey olduğunu öğrenecektik. Daha yakın bir vakitte ‘Kılıç Günü’ adlı dizide aynı yatakta iki erkeği gördükten sonra kopartılan fırtına ise unutulmazlar arasında. En fenası da yapımcı Osman Sınav’ın ‘savunmasıydı’: “Kimsenin cesaret edemediği şeyleri göstermeye çalışıyoruz. Ahlaksızlık propagandası yapmıyor, aksine o tip insanların profilini sergiliyoruz. Bu kişiler ve ahlaksızlıklarını gösterebilmek için ahlak sınırları dışına çıkmadan bir şeyler yapmak zorundayız.”
ABD’de Hakarete Karşı Gey ve Lezbiyen Birliği’nin (GLAAD) televizyondaki cinsiyet ve etnik çeşitliliği inceleyen raporu, ülkedeki dizilerdeki LGBT karakter sayısının bu sezon 111 ile rekor kırdığını söylüyordu. GLAAD Başkanı Herndon Graddick, artan sayının toplumun gey ve lezbiyenleri algılayışındaki kültürel değişimi yansıttığı yorumunu yapıyordu.
Genel ahlakı gözeten ‘gizli el’i, başı RTÜK olmak üzere TV kanalları, yapmcılar, senaristler, oyuncular ve tabii basından oluşan bir gövdeye bağlasak, kimse itiraz etmez sanırım. Sektörün taraflarına, yazının başındaki soruyu sordum… “[…]
Geçtiğimiz ay büyük umutlarla ekranlara gelip, yeterli reyting almadığı gerekçesiyle 2. bölümün ardından yayından kaldırılan ‘Eylül’de Gel’ dizisinin ekibi halen Heybeliada’da yaşam mücadelesi veriyor. Konusu 1950’li yılların Büyükada’sında geçen dizinin, 2 hafta önce final yaparak ekranlara veda etmesinin ardından yapımcı şirket tarafından kaderlerine terk edilen oyuncuların bir kısmına ada halkı sahip çıkarken, ekibin geri kalanı adanın ormanlık kısımlarında, zor şartlarda hayata tutunmaya çalışıyor.
‘Biz de hareme girseydik’
Muhtemelen ikinci cümlede bunun bir Zaytung haberi olduğunu çoktan anlamıştınız. Tuhaf olan, haberdeki absürd unsurları çıkardığınızda, bu Zaytung haberinin sektör gerçeğini bütü çıplaklığıyla ortaya çıkarıyor olması… Evet, gerçekten de yapımcı ya da kanal tarafından ‘kaderlerine terk edilen’ oyuncular ve tabii ki set çalışanları zor şartlarla yüz yüze geliyor. Bu sezon örneğin, bizim sayabildiğimiz kadarıyla tam 22 dizi yayından kaldırılmış. Liste uzun, kısaca bir göz atalım dedik… Sondan başlayalım… Kentsel dönüşümü fon alan Ağır Roman Yeni Dünya dizisinde ‘kentsel dönüşüm’ teriminin sansürlendiği ortaya çıkmıştı. Dizi, beklenen reytingi alamadığı gerekçesiyle geçen hafta aniden final yaptı. Sezonun tantanalı biten bir diğer dizisi ise Bir Zamanlar Osmanlı – Kıyam oldu. Önce Patrona Halil’i canlandıran Fırat Tanış, yapımcıyla polemik yaşayarak diziden ayrıldı. Kısa bir süre sonra da dizinin bittiği açıklandı. Reytinglerinin düşük olması gerekçe gösterilerek yayından kaldırılması kararına yapımcı Burhan Özkan, “Biz de hareme girseydik alırdık reytingimizi” diyerek tepki gösterdi. Bir açıklama da diziye ikinci sezon dahil olan Özcan Deniz’den geldi: “Sayın Başbakanım bu dizi gerçekten sahip çıkılmayı hak ediyordu.” Görünen o ki Başbakan Erdoğan , Özcan Deniz’i duymadı. ” […]
“Özcan Deniz’in Başbakan’a ‘Bir Zamanlar Osmanlı’ya sahip çıkmadığını ima eden sitemkâr ama ‘edilgen’ mesajı, popüler kültürü politikaya daha da tâbi ve bağımlı kılacak bir gidişatı haber veriyor.
İktidarın popüler kültür ‘kale’sini fethetme yolunda önemli bir dönüm noktası sayılabilecek olan Başbakan’ın ‘Muhteşem Yüzyıl’ çıkışı galiba o ‘kale’nin içinden ilk semeresini dün verdi: TRT 1’de gösterilen ‘Bir Zamanlar Osmanlı’nın başrol oyuncusu Özcan Deniz, dizinin yayından kaldırılmasının yarattığı üzüntüyle Başbakan’a twitter aracılığıyla sitemde bulunmuş. Deniz, söz konusu projenin her türlü övgü ve ilgiyi hak ettiğini, diziye seyirci çekmek için gerekli zamanın ne yazık ki tanınmadığını belirttikten sonra şu serzenişte bulunuyor: “Sayın Başbakanım, bu dizi gerçekten de sahip çıkılmayı hak ediyordu.
Sanırım böyle bir twit’in Başbakan’a yöneltilmesinde Erdoğan’ın ‘Muhteşem Yüzyıl’a karşı tepkisel (ve yaptırımsal) değerlendirmesinin (ters yönden) ‘motive edici’ olduğundan kimsenin kuşkusu yoktur. Metnin bir parça ‘yapısöküm’üne gidersek, yani ‘söylenenlerin içinde söylenmeyenler’i bulmaya çalışırsak, twit’te özne ‘Bir Zamanlar Osmanlı’ iken gizli özne ‘Muhteşem Yüzyıl’ diye düşünülebilir. Belirtilen siyasi tavırla oluşan mevcut ‘popüler-politik’ bağlam, bunu mümkün kılıyor. Dolayısıyla twit’te “her türlü övgüyü hak eden” ‘Bir Zamanlar Osmanlı’dan bahsedildiğinde her türlü yergiyi hak etmiş ‘Muhteşem Yüzyıl’ da (yazılmasa da) ‘okunuyor’! Müteakiben “Bu dizi gerçekten sahip çıkılmayı hak ediyordu” dendiğinde de zihninizde bunu hiç hak etmeyen, aksine ‘tekdir edilmiş’ (konu itibarıyla) ‘komşu’ dizi yankılanıyor.” […]
“Türk dizilerinin en çok izlendiği ülkelerden biri olan Hırvatistan’da yeni yıl dolayısıyla düzenlenen hediyelik eşya fuarında, Muhteşem Yüzyıl dizisi hediyelikleri yerel yıldızlarınkinden çok sattı.
ZAGREB – Fuarda Türk sanatçıların fotoğraflarının bulunduğu eşyaların satılması medyada eleştirilirken, dizide Kanuni Sultan Süleyman’ı canlandıran sanatçının resminin yer aldığı bardağın, Hollanda ‘nın Lahey kentinde eski Yugoslavya için kurulan Uluslararası Ceza Mahkemesi tarafından serbest bırakılan ve son günlerde ülkedeki en popüler kişi olan eski general Ante Gotovina’nınkinden daha çok satılması dikkati çekti.
Hırvatistan’ın başkenti Zagreb’de, 6-19 Aralık tarihleri arasında kutlanan “Aziz Nikola” da denilen “Noel Bayramı” ve yaklaşan yeni yıl dolayısıyla hediyelik eşya fuarı düzenlendi.
Her yıl organize edilen fuara, çocuklara hediyelerin verildiği Aziz Nikola Günü’nde bu yıl da ilgi yoğundu. Zagreb’de yaşayanlar çocuklarına hediye almak için fuara büyük ilgi gösterirken, Türk dizilerinin çok izlendiği ülkelerden biri olan Hırvatistan’daki hediyelik eşya fuarına bu yıl, Türkiye ‘de yayımlanan ve bölgede de takip edilen Muhteşem Yüzyıl dizisi hediyelikleri damgasını vurdu.
Hırvat medyasında, fuarda Türk sanatçıların fotoğraflarının bulunduğu eşyaların satılmasına ilişkin bazı eleştiriler yer alırken, “geleneksel fuarın artık bit pazarına döndüğü” şeklinde değerlendirmeler de yapıldı.
“HOLLYWOOD YILDIZLARINA GÖRE ‘SULYO’ ÇOK DAHA İYİ BİR KARAKTER”
AA muhabirinin konuya ilişkin düşüncelerini sorduğu “Advent Fuarı”nda stant açan bazı satıcılar, medyadaki eleştirilere tepki gösterdi.
Fuarda hediyelik eşya standı açan ve ismini vermek istemeyen bir satıcı, gazetecilere tepki göstererek, “Bizi rahat bırakın, ekmeğimizi kazanalım. Çocuklarımızın karnını doyurmamız lazım. Sultan Süleyman ve Muhteşem Yüzyıl hediyelik eşyalarını satmamızda bir sorun yok. Bu fuar kilisenin organize ettiği bir fuar değil. Hollywood yıldızlarının resimleriyle hediyelikler sattığımız zaman sorun yok, Sultan Süleyman olunca sıkıntı. Hollywood yıldızlarına göre ‘Sulyo’ (Süleyman) çok daha iyi bir karakter” diye konuştu.
Hırvatistan menşeli olmayan ürün satmakla suçlandıklarını da belirten satıcılar ise kısa süre önce Lahey’deki mahkeme tarafından serbest bırakılan eski general Ante Gotovina ve “Sultan Süleyman” resimli bardaklarının Hırvatistan malı olduğunu söyledi.” […]
“Muhteşem Yüzyıl’a karşı iktidarın tepesinden başlatılan taarruz, alt kademelerde ‘kraldan çok kralcı’ karşılıklar bulmakta gecikmedi.
Televizyon tarihinin ilk büyük skandalı Amerika’da bir yarışma-şovda patladı. 1956’da ‘Twenty-One’ adlı bilgi yarışmasında savaş gazisi Herb Stempel’e, uzun süreli rakibi Columbia Üniversitesi İngilizce okutmanı Charles Van Doren’e karşı ‘kaybetmesi’ için para teklif edildi. Çünkü Van Doren halkın gözünde Stempel’den daha popülerdi ve onun elenmesi ciddi seyirci kaybına yol açacaktı. Stempel parayı aldıysa da sonra durumu ifşa etti. İnceleme sonucu Van Doren’e cevapların önceden verildiği de ortaya çıktı.
Şu aralar ‘prime-time’da dizileri tahtından eden, kanaldan kanala pıtrak gibi yayılmış bizim yarışmalarda da böyle bir ‘patlak’ vuku bulur mu? Bulmaz, çünkü genciyle yaşlısıyla, talebesi hocasıyla yarışmacılar tel tel dökülüyor. Sonra bilgiden ziyade gösteriye dönük fantezi yarışmalar revaçta. ‘Yetenek Sizsiniz’ gibi ‘realite’ formatındakiler de ayrı bir kulvar.
Yarışma-şovların televizyon endüstrisinde randımanı hep yüksek oldu. Üretimi ucuz, star gereksinmiyor (olsa da olur olmasa da) ve iyi para getiriyor. Ama uzun vadede de sıkıcılar. O yüzden ekranlarda dönemsel iniş-çıkışları oluyor.
Şimdi bir yükseliş dalgası söz konusu. Çünkü dizi sektöründe hem ekonomik bakımdan ipin ucu kaçtı, hem de ‘politik’ bakımdan balta taşa vuruldu! ‘Muhteşem Yüzyıl’a karşı iktidarın tepesinden başlatılan taarruz, alt kademelerde ‘kraldan çok kralcı’ karşılıklar bulmakta gecikmedi. En son, dizinin yayından kaldırılmasına yönelik kanun teklifi gündemde. ” […]
The Ottoman-site TV series “Muhteşem Yüzyıl” used Yarımburgaz Cave without permission while shooting. (Photo: Today's Zaman, Üsame Arı)
“Workers who allegedly damaged the historical Yarımburgaz Cave while shooting a TV series there without permission are now facing a prison sentence of up to five years.
Used recently without permission as the set for one of the most watched TV series in Turkey, the Ottoman Empire-set “Muhteşem Yüzyıl” (Magnificent Century), the Yarımburgaz Cave, which dates back 15,000 years, came into the spotlight because of damage that was caused during the shooting of several episodes of the TV series.
According to a Radikal daily report on Sunday, two young archaeologists — Yiğit Ozar and Berkay Dinçer — who were watching episodes 43 and 44 of “Muhteşem Yüzyıl” realized that what they were seeing might be the Yarımburgaz Cave.
After they verified that the series was shot in the cave, they filed a complaint against the TV series.
Due to the complaint from the two archeologists, professionals from the İstanbul Archaeological Museum went to the cave to examine it and drafted a report based on their findings. The report was sent to the İstanbul Public Prosecutor’s Office. Turkish Penal Code (TCK) Law 2863 stipulates a prison sentence of up to five years and fines equivalent to TL 5,000 per day for anyone who damages historical sites under protection.
The comedy series “Leyla ile Mecnun” is another TV series that used the Yarımburgaz Cave as a set for its episodes.
The Yarımburgaz Cave, located near İstanbul, is the oldest known evidence of human presence in Turkey. It is placed among the first-degree archeological sites and is on the List of Cultural Property under Enhanced Protection.
Noting that damaging historical sites is a crime, Dinçer told Radikal that a plan to protect the cave should be drawn up as soon as possible and added, “We cannot protect the cave using only metal bars.” “
